Fluoroza – czym jest i jak ją leczyć?

Nasz organizm do zdrowego rozwoju potrzebuje wielu minerałów i związków chemicznych. Jednak nie tylko niedobór, ale również ich nadmiar może być dla niego szkodliwy. Tak jest z fluorem. Jego nadmiar może spowodować chorobę o nazwie fluoroza, która jest groźna nie tylko dla zębów, ale i całego organizmu. Jak nie dopuścić do jej powstania?

Fluoroza, czyli nadmiar fluoru w organizmie

Fluor to pierwiastek, który odgrywa ważną rolę w organizmie człowieka. Odpowiada za mineralizację kości i szkliwa, przyczynia się do zwiększenia ich trwałości.

Jego niedobór w organizmie może doprowadzić do rozwoju osteoporozy i próchnicy. Natomiast nadmiar tego związku też nie jest wskazany. Może doprowadzić do fluorozy. Jest to schorzenie powodujące zmiany w szkliwie. W przypadku zaniedbania problemu chorobie mogą ulec również kości i stawy oraz inne organy wewnętrzne.

Skąd bierze się ta choroba?

Przyczyną fluorozy jest nadmiar fluoru w organizmie. Na rozwój choroby wpływ ma całkowita dawka fluoru, którą przyjmujemy ze wszystkich źródeł – z powietrza, pożywienia, wody czy produktów higienicznych.

Produktami spożywczymi, które są szczególnie bogate w ten pierwiastek, są ryby morskie, czarna herbata, pieczywo żytnie czy szynka. Do niedawna w wielu krajach świata fluoryzowano wodę pitną, by zwiększyć ilości dostarczanego do jamy ustnej fluoru. Obecnie odchodzi się od tego, więc woda nie stanowi już zagrożenia dla naszych zębów, jak było to jeszcze kilka dekad temu.

Fluor w tej chwili w największych ilościach obecny jest w produktach służących do dbania o higienę jamy ustnej – w pastach do zębów czy płynach do płukania jamy ustnej.

Dzieci są szczególnie narażone na fluorozę

Problem fluorozy dotyka szczególnie często dzieci, u których zęby dopiero się budują i tworzą swoją strukturę. Mają one skłonności do połykania pasty do zębów.

Wydaje się to niewielkim problemem, jednak przy częstym powtarzaniu tej czynności maksymalna dzienna dawka fluoru potrzebna do zdrowego funkcjonowania organizmu może zostać szybko przekroczona.

Zwykle uszkodzenia widoczne są w zębach stałych. Zęby mleczne kształtują się jeszcze w życiu płodowym. Organizm matki chroni wtedy dziecko przed działaniem szkodliwych czynników. Najczęściej do rozwoju fluorozy dochodzi w okresie od urodzenia do 7. roku życia.

Objawy choroby

Szkliwo zębów objętych fluorozą nie różni się swoją budową w dużym stopniu od prawidłowej tkanki. Największą różnicą są występujące miejscowo obszary o zwiększonej porowatości i kruchości.

Taki ząb łatwiej ulega mechanicznym uszkodzeniom, jest też bardziej narażony na próchnicę. Pierwszą postacią choroby jest fluoroza zębów, widoczna jako przebarwienia na powierzchni szkliwa.

Widoczne są pojedyncze plamy, pasma w kolorze jasnej bieli, mlecznej żółci lub brązu. Możliwe są też uszkodzenia i ubytki w szkliwie, które na skutek choroby zmienia strukturę na chropowatą, traci swój blask. Zęby stają się słabe, bardziej podatne na próchnicę, mogą nawet wypadać czy kruszyć się.

Są to objawy rozwijające się w przeciągu dłuższego czasu, jednak przy silnym zatruciu fluorem może dojść do zatrucia organizmu, któremu towarzyszą wymioty, biegunka i ból brzucha.

Gdy choroba jest ignorowana, dolegliwości mogą przenieść się na cały organizm. Oprócz osłabienia i bólu głowy możliwe są bóle stawów, które współpracują z układem kostnym.

Problemy mogą być odczuwane również w mięśniach wchodzących w skład aparatu ruchu. Mogą pojawić się niespodziewane drżenia mięśni czy parestezje – niewłaściwe odczuwanie ciepła, zimna lub dotyku.

W miarę postępu choroby rozwijają się też powikłania trudne do wyleczenia – np. deformacja kości. Nadmiar fluoru źle działa na wątrobę i nerki, może spowodować uszkodzenie tych organów.

Leczenie fluorozy

Leczeniem fluorozy zębów zajmie się stomatolog. Dzięki specjalnym technikom jest on w stanie uzupełnić istniejące już ubytki w szkliwie, a nawet odnowić je i zremineralizować, czyli ponowne wprowadzić utracone minerały do podpowierzchniowej warstwy szkliwa.

Czasami lekarze stosują też ścieranie szkliwa lub wybielanie zębów. W przypadku dużych uszkodzeń na ząb można też założyć licówkę maskującą niedoskonałości.

Przywracając naszym zębom blask, pamiętajmy o podstawowej zasadzie – prawidłowa codzienna higiena zębów jest nieodłączną częścią powrotu do zdrowia. Na pewien czas trzeba będzie jednak zrezygnować z produktów higienicznych zawierających fluor.

W czasie leczenie fluorozy musimy też dostarczyć organizmowi produkty spożywcze bogate w wapń, przede wszystkim mleko, jogurty, ser żółty, natkę pietruszki czy soję.