Implanty zębowe – dlaczego się je stosuje i jak są zbudowane?

Implanty umożliwiają odbudowę jednego brakującego zęba, kilku, a nawet wszystkich zębów. Pozwalają na przywrócenie prawidłowej funkcji uzębienia, która ulega zakłóceniu już w sytuacji braku jednego zęba.
Zęby w pełnym łuku zębowym stykają się ze sobą. Każdy ząb jest podtrzymywany przez zęby sąsiadujące z nim. Pod wpływem braku zęba sąsiednie zęby dążą do przejęcia jego funkcji i zmieniają swoje położenie. Pochylają się w kierunku luki powstałej po utraconym zębie i tym samym rozsuwają się, tracąc styczność z zębami sąsiadującymi. Łuk zębowy nie pracuje już tak jak poprzednio, inaczej rozkładają się siły przy gryzieniu pokarmu. Dochodzi do silniejszego obciążenia bocznego zębów, co w skrajnych przypadkach może przyczynić się do rozchwiania zębów w szczęce. Pochylone zęby mogą prowadzić do rozwoju chorób przyzębia i wystąpienia stanów zapalnych, ponieważ utrudniają higienę: szczotkowanie i używanie nici dentystycznych. Jednocześnie ząb stojący po przeciwnej stronie pustego zębodołu (u góry lub u dołu szczęki), nie mając podparcia przy zgryzie, wysuwa się, a jego korzeń się spłyca. Nieprawidłowe stykanie się zębów górnych z dolnymi prowadzi do zaburzeń zgryzu i może powodować dolegliwości stawu skroniowo‑żuchwowego, odczuwane zwłaszcza podczas przeżuwania i ziewania. Mogą także pojawić się bóle ucha lub głowy, niewyraźna mowa.

Zmiany zachodzą także w kości szczęki, w której następuje fizjologiczny zanik tkanki. Dzieje się tak, ponieważ tkanka kostna otaczająca ząb po utracie zęba nie jest obciążana i przestaje pracować. Proces zaniku tkanki kostnej trwa wiele lat, jednak najszybciej zachodzi w pierwszych tygodniach po utracie zęba.
W przypadku gdy brakującym zębem jest ząb trzonowy, niezbędny do prawidłowego gryzienia i rozdrabniania pokarmu, może dojść do rozchwiania zębów. Nie zdajemy sobie sprawy, jak dużej siły używamy przy gryzieniu pokarmu. W sytuacji brakującego jednego trzonowca jego rolę przejmują pozostałe i stają się tym samym mocniej obciążone. To może doprowadzić do ich rozchwiania. Jeszcze gorsza sytuacja ma miejsce w momencie, gdy brakuje kilku zębów trzonowych. Ich rolę rozdrabniana pokarmu przejmują zęby stojące bliżej przodu łuku zębowego, siekacze. Nie są one jednak przystosowane do funkcji miażdżenia. Szybko się zużywają, ścierają i zmieniają kształt. Zamiast braków w tylnej części szczęki mamy wówczas na przodzie łuku zęby zniszczone i złej jakości.

Braki zębów trzonowych mogą także prowadzić do chorób przewodu pokarmowego. Nieprawidłowo rozdrabniane pożywienie jest połykane kęsami i trafia do żołądka bez wstępnego trawienia w jamie ustnej. Aby je strawić, żołądek wydziela większą ilość soków trawiennych, których składnikiem jest między innymi kwas solny. Kwas solny wydzielany w zbyt dużej ilości przyczynia się do powstawania wrzodów żołądka. Rzutuje to na działanie całego organizmu.

Bardzo ważnym aspektem braku zębów jest zaburzona estetyka i związane z tym obniżenie poczucia własnej wartości. Przy większej liczbie ubytków pozbawione podpory policzki zapadają się, a rysy twarzy ulegają wyostrzeniu. Broda wysuwa się do przodu, maleje odległość pomiędzy nią a nosem, opadają kąciki ust. Twarz wygląda na smutną i zaniedbaną. Braki w uzębieniu prowokują do tego, aby je ukrywać. Człowiek uśmiecha się nienaturalnie, często pojawiają się asymetrie układu twarzowego albo przestaje się uśmiechać i przez to jest odbierany jako niesympatyczny.

Jak zbudowane są implanty stomatologiczne?

Implanty stomatologiczne powstały w celu zastąpienia brakującego zęba, ich budowa naśladuje zatem naturalny ząb.

Na implant stomatologiczny składają się trzy elementy:

• implant wewnątrzkostny – rodzaj śruby lub stożka zastępujący korzeń zęba, wkręcany w kości szczęki. Implant zrasta się z kością szczęki i staje się jej integralną części. Implanty różnią się od siebie w zależności od producenta – niektóre są pełnymi śrubami z gwintowaną powierzchnią, inne mają kształt cylindrów. Wykonywane są również z różnych materiałów. Powierzchnia implantu pokrywana jest cieniutką warstewką porowatej substancji ceramicznej, która ma za zadanie stymulowanie procesu wrastania w implant tkanki kostnej.
• łącznik implantologiczny – przykręcany do implantu filar, na którym osadzana jest korona zęba, czyli część zęba widoczna ponad dziąsłem. Standardowe łączniki występujące na rynku w szerokim wyborze różnią się od siebie rozmiarami, kątem nachylenia w stosunku do osi implantu oraz rodzajem materiału, z jakiego są wykonane. Pozwala to na dopasowanie łącznika do typu wszczepionego implantu, jego pozycji w łuku zębowym, rozmiaru i wysokości wykonywanej korony zęba. Łączniki mogą być również wykonywane indywidualnie. Stosuje się je wówczas, gdy są kliniczne wskazania do ich zastosowania.
• korona protetyczna – wykonana z ceramiki korona zęba; ten element kolorem i kształtem dobrany jest do pozostałych zębów.

Z czego zbudowane są implanty?

Do produkcji implantów wykorzystuje się materiały biologicznie zgodne z organizmem człowieka, aby implant, jako obcy element, nie został odrzucony.

Implanty wykonuje się z tytanu, stopu tytanu, tantalu, tlenku aluminium, porcelany i cyrkonu. Łączniki implantów wykonywane są z tytanu, cyrkonu lub porcelany. Korony zęba to elementy porcelanowe na podbudowie cyrkonowej, pełnoceramiczne albo kompozytowe.

Najczęściej stosowanym materiałem w produkcji implantów jest tytan, lekki metal szeroko rozpowszechniony w skorupie ziemskiej głównie pod postacią minerałów. Tytan jest bardzo wytrzymały na obciążenia mechanicznie i odporny na korozję w stopniu niemal porównywalnym z platyną. Jest obojętny dla ludzkiego organizmu, dlatego z powodzeniem może być wykorzystywany w medycynie i stomatologii jako materiał wszczepiany. W przypadku zastosowań stomatologicznych ma jednak małą wadę: jest szary. Wykonany z niego implant może prześwitywać w postaci ciemniejszej smugi przez cienkie dziąsła, które czasami mają pacjenci. Może też po latach użytkowania uwidocznić się jako ciemny, metaliczny element ponad kością szczęki. Kości bowiem nieuchronnie zanikają i obniżają się.

Implanty wykonywane z cyrkonu nie mają tej wady – są w kolorze zęba. Właściwości fizyczne i chemiczne cyrkonu umożliwiają wykorzystanie go w implantoprotetyce na podobnych zasadach jak tytan.

Organizm ludzki bardzo dobrze reaguje na najczęściej wykorzystywane implanty tytanowe, ze stopów tytanu oraz cyrkonowe. Tlenek tytanu i cyrkonu stosunkowo szybko i stabilnie łączą się z komórkami kości. Proces gojenia się, którego głównym czynnikiem jest przebudowa tkanki, można przyspieszyć. Służy temu preparowanie powierzchni implantu tak, aby sprzyjała ona budowaniu nowych połączeń tkanki kostnej. Firmy produkujące systemy implantologiczne pokrywają implanty warstwą porowatych materiałów stymulujących proces zrastania się implantu z kością.