Dietetyk kliniczny. Kiedy należy skorzystać z jego usług? Jak wybrać odpowiedniego dietetyka?

Siedzący tryb życia, jedzenie na wynos i nieregularne pory posiłków, stres oraz związane z nim podjadanie – to wszystko może prowadzić do problemów zdrowotnych, a także bardzo często nadwagi. Na szczęście istnieje sposób na odzyskanie kontroli nad własnym jadłospisem, a jest nim konsultacja z dietetykiem.

Czym jest medycyna żywienia?

Medycyna żywienia, zwana też medycyną kulinarną, to połączenie wiedzy z zakresy medycyny i wpływu odżywiania na kondycję człowieka. To praktyczne zastosowanie teorii na temat tego, jak się zdrowo odżywiać i zapobiegać chorobom, które są zależne od diety.

Ta młoda dziedzina nauki łączy wiedzę z zakresu odżywiania, medycyny oraz psychologii zdrowia. O tym, że jest to nauka, a nie tylko zakres zainteresowań, świadczy fakt, że można medycynę żywienia studiować na uniwersytecie. Pierwszą uczelnią, która dała możliwość podjęcia takich studiów, był Uniwersytet Tulane w Nowym Orleanie.

Dietetyk kliniczny a zwykły – różnice

Dietetyka to szeroki i zróżnicowany zakres wiedzy, w którym wyróżniamy kilka specjalizacji. Osobie, która nie ma poważnych problemów zdrowotnych, a jedynie czuje, że chce schudnąć i zmienić sposób życia na zdrowszy, poleca się wizytę u dietetyka „ogólnego”. Łatwo też trafić do jego gabinetu, bo w dużych miastach działa już naprawdę wielu dietetyków.

Jeśli lekarz przyjmuje prywatnie, nie potrzeba do niego żadnego skierowania. Po przeprowadzeniu wywiadu połączonego z ważeniem i sprawdzeniem, co składa się na masę ciała pacjenta (udział mięśni, kości i tłuszczu w ogólnej wadze), dietetyk przygotowuje dietę, a żeby ułatwić pacjentowi stosowanie jej, wręcza mu także przepisy zalecanych potraw wraz z gramaturą poszczególnych składników.

Powodem, dla którego pacjenci najczęściej decyduję się na skorzystanie ze wsparcia dietetyka, jest chęć schudnięcia, wysmuklenia ciała, poprawienia stanu skóry. Dodatkowe kilogramy stanowią obciążenie dla organizmu. Sprzyjają powstawaniu chorób, powodują, że człowiek szybciej się męczy, a do tego rzutują na postrzeganie własnego ciała i samoakceptację.

Z kolei osoby przechodzące poważną chorobę trafiają pod opiekę dietetyka klinicznego. Posiada on wiedzę na temat żywienia chorego na różnych etapach choroby, by spowolnić jej rozwój albo nawet wyeliminować.

Wie on, jak dopasować dietę, aby pomóc wrócić pacjentom do pełnego zdrowia, a przy tym widzi wzajemne oddziaływanie leków albo stosowanej terapii i diety. To ważne, bo dieta jest elementem leczenia, więc musi współgrać z działaniami podjętymi przez lekarzy.

Dietetycy kliniczni pracują w szpitalach, gdzie przygotowują wytyczne żywieniowe dla aktualnie leczonych pacjentów, jak i w prywatnych gabinetach. Do dietetyków klinicznych działających w ramach prywatnej praktyki może się zgłosić każdy pacjent, który boryka się z chorobą i chce mieć pewność, że dietetyk będzie umiał uwzględnić w jadłospisie szczególne wymogi, które niesie ze sobą jego problem zdrowotny.

Osoba chcąca pracować jako dietetyk kliniczny musi najpierw ukończyć studia na kierunku dietetyka ze specjalizacją „dietetyka kliniczna”. Jeśli wybrała inną specjalizację, może doszkolić się na studiach podyplomowych.

Choroby leczone dietą

Zmiana nawyków żywieniowych może wpłynąć na:

• obniżenie masy ciała,
• obniżenie stężenia cholesterolu,
• obniżenie, a nawet unormowanie ciśnienia tętniczego,
• zmniejszenie objawów zespołu jelita drażliwego, wzdęć, refluksu, SIBO,
• złagodzenie bądź cofnięcie insulinooporności,
• złagodzenie cukrzycy,
• spowolnienie rozwoju choroby niedokrwiennej serca oraz miażdżycy,
• zmniejszenie stanu zapalnego tarczycy w chorobie Hashimoto i innych chorobach autoimmunologicznych,
• złagodzenie objawów zespołu przewlekłego zmęczenia,
• remisję celiakii oraz objawów towarzyszących nieceliakalnej nadwrażliwości na gluten (np. tzw. mgły mózgowej),
• złagodzenie objawów schorzeń reumatologicznych,
• wydłużenie przeżywalności osób po przebytych nowotworach,
• cofnięcie stłuszczenia wątroby,
• złagodzenie niektórych schorzeń o podłożu hormonalnym u kobiet (np. zespołu napięcia przedmiesiączkowego, bolesnych miesiączek, zespołu policystycznych jajników, mięśniaków macicy, endometriozy),
• wzmocnienie efektów leczenia osteoporozy.

Zmiana diety może cofnąć objawy wielu chorób, dzięki czemu pacjent ma szansę zmniejszyć liczbę lub częstotliwość przyjmowanych leków, a w wielu przypadkach możliwa będzie całkowita rezygnacja z części przyjmowanych medykamentów.

W każdym przypadku zmiana diety zgodnie ze wskazaniami medycyny żywienia poprawi jakość życia, doda pacjentowi więcej siły i energii, sprawi, że poczuje się on „lżejszy” – i to pod wieloma względami.

Jak wybrać dietetyka klinicznego?

Dietetyk (niezależnie od specjalizacji) jest zawodem medycznym, co nie oznacza jednak, że jest lekarzem! Dietetyka jest osobną gałęzią nauk medycznych. Wybór dietetyka nie może być jednak kwestią przypadku.

Dietetyk to nie konsultant, ale osoba, na barkach której spoczywa odpowiedzialność za zdrowie pacjenta. Jest to szczególnie ważne w przypadku dietetyka klinicznego, który wspiera pacjenta w trudnym momencie życia, jakim jest choroba. Nieprawidłowe wskazówki dietetyka mogłyby obniżyć działanie leków albo osłabić pacjenta, a w efekcie – zmniejszyć skuteczność wdrożonej przez lekarzy terapii.

Dietetyk kliniczny musi posiadać odpowiednie wykształcenie. Najlepiej, gdy zdobył je na uczelni medycznej, ale nie należy skreślać absolwenta uczelni technicznych oraz przyrodniczych, którzy posiadają stosowny dyplom. Zdobytą na studiach wiedzę specjalista szlifuje na dodatkowych kursach i konferencjach, a dowodem aktywności są umieszczone w widocznym miejscu w gabinecie dyplomy i certyfikaty.

Przed zapisaniem się do dietetyka klinicznego pacjent powinien zapoznać się z informacjami na jego stronie internetowej, o ile specjalista ją posiada. Warto zwrócić uwagę na język, jakim posługuje się dietetyk – czy stosuje terminy naukowe czy ogranicza się do haseł reklamowych w rodzaju: „ze mną schudniesz 10 kg w dwa tygodnie”.

Rolą dietetyka nie jest pobijanie rekordów, ale sprawienie, by pacjent osiągnął cel w rozsądnym czasie bez ryzykownych zachowań. Szybkie chudnięcie nie jest bezpieczne oraz grozi wystąpieniem efektu jo-jo, czyli szybkiego przybrania na wadze po zakończeniu katorżniczej i wyniszczającej diety.

Jeśli na swojej stronie internetowej dietetyk wskazuje przykładową dietę, należy prześledzić, w jaki sposób jest napisana (czy określa miary i konkretne nazwy produktów spożywczych czy też ogranicza się do ogólników, np. „użyj kaszy”), czy zbudowana jest na bazie łatwo dostępnych, tanich produktów i nie zawiera budzących wątpliwości wytycznych (np. zalecenie jedzenia jajecznicy z pięciu jajek cztery razy w tygodniu).

Jak zawsze przy wyborze specjalisty, wiele daje możliwość rozmowy z osobami, które wcześniej korzystały z jego pomocy.